Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 81: Lập dàn ý bài văn nghị luận - Nguyễn Thị Thu Hà

Tiết 81: 
LẬP DÀN Ý 
BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: NGUYỄN THỊ THU HÀ 
GIÁO SINH THỰC TẬP : NGUYỄN THỊ LỆ VY 
NGUỒN: THƯ VIỆN BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ VIOLET 
I. Tác dụng của việc lập dàn ý 
Khái niệm: 
 Lập dàn ý là công việc lựa chọn, sắp xếp những nội dung cơ bản dự định triển khai vào bố cục ba phần của văn bản. 
 2. Tác dụng : 
- Giúp người viết bao quát được những nội dung chủ yếu, những luận điểm, luận cứ cần triển khai, phạm vi và mức độ nghị luận. 
- Tránh tình trạng xa đề, lạc đề, lặp ý, bỏ sót hoặc triển khai ý không cân xứng 
- Phân bố thời gian hợp lí khi làm bài. 
II. Cách lập dàn ý bài văn nghị luận 
Lập dàn ý cho một bài văn gồm 2 bước cơ bản: 
+ Bước 1: T ìm ý 
+ Bước 2: L ập dàn ý 
Tìm ý cho các bài văn 
- Tìm ý là tìm hệ thống luận điểm , luận cứ cho bài văn. 
Các bước trong tìm ý cho bài văn: gồm 3 bước 
+ X ác định luận đề 
+ X ác định các luận điểm 
+ T ìm luận cứ cho các luận điểm 
a. Xác định luận đề 
Ví dụ (Sgk/ 89 ): “ Sách mở rộng tr... tịch Hồ Chí Minh . 
 *T hân bài: 
- Giải thích khái niệm tài và đức. 
+ Tài: tài năng, kiến thức, hiểu biết, kỹ năng, kinh nghiệm sống của con người để hoàn thành công việc của mình một cách tốt nhất. 
+ Đức: đạo đức, tư cách, tác phong, lòng nhiệt tình, khát vọng “Chân, Thiện, Mỹ” trong mỗi con người. 
- Có tài mà không có đức là người vô dụng. 
+Một số người có tài mà không có đức thì chẳng thể làm được những việc có ích. Có tài mà hành động trái đạo đức còn có thể gây hại cho cộng đồng. 
-Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó. 
+ Những người có phẩm chất đạo đức tốt thì khó có khả năng hoàn thành tốt công việc, nhất là những việc khó khăn. 
- Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau trong mỗi con người. 
Cần phải thường xuyên học tập, rèn luyện, phần đấu để có cả tài lẫn đức. 
* Kết bài: 
+Khẳng định lại vấn đề được nói tới: Tài và đức luôn song hành và tồn tại mới tạo nên thành công của mỗi người. 
+ Khẳng định thế hệ trẻ cần phải được định hướng đúng đắn trong rèn luyện và tu dưỡng để hoàn thiện nhân cách là một người có tài, có đức và có ích. 
2. Bài tập 2/Sgk trang 91  
* Mở bài 
- Thực tế với nhiều khó khăn hạn chế khả năng của con người-> “Cái khó bó cái khôn” 
* Thân bài 
 - Ý nghĩa của câu tục ngữ 
 + Cái khó: khó khăn trong cuộc sống 
 + Bó: sự trói buộc 
 + Cái khôn: khả năng suy nghĩ, sáng tạo. 
-> N hững khó khăn trong cuộc sống hạn chế việc phát huy tài năng, sức sáng tạo của con người. 
 - Bài học trên có mặt đúng và chưa đúng . 
Mặt đúng: sự phát triển chủ quan chịu ảnh hưởng của hoàn cảnh khách quan. 
Mặt chưa đúng: chưa đánh gía đúng mức sự nỗ lực chủ quan của con người. 
Bài học quý: Khi tính toán công việc cần tính đến điều kiện khách quan nhưng không lệ thuộc vào điều kiện đó. 
 Trong hoàn cảnh nào cũng đặt lên hàng đầu sự nỗ lực chủ quan. 
* Kết luận: cần khẳng định: 
- Hoàn cảnh khó khăn ta càng phải quyết tâm khắc phục 
- Khó khăn chính là môi trường rèn luyện bản lĩnh, giúp ta thành công