Bài giảng Ngữ văn 12 - Số phận con người

M. Sô - lô - khốp 
SỐ PHẬN CON NGƯỜI 
I. TÌM HIỂU CHUNG: 
 - A.Sô – lô - khốp (1905-1984) 
 - Ông sinh trưởng trong một gia đình nông dân ở thị trấn Vi – ô – sen – xcai - a, một địa phương thuộc tỉnh Rô - xtốp trên vùng thảo nguyên sông Đông. 
 - Ông tham gia nhiều công tác cách mạng từ khá sớm: làm thư kí uỷ ban trấn, nhân viên thu mua lương thực, tiễu phỉ... 
1. Tác giả: 
NƯỚC NGA 
RÔT TÔP 
Bản đồ sông Đông 
1. Tác giả: 
1. Tác giả: 
1. Tác giả: 
- Cuối 1922, ông đến Mát – xcơ – va, chấp nhận làm mọi nghề để sinh sống và thực hiện “giấc mơ viết văn”. 
- Năm 1925, ông trở lại quê hương và bắt đầu viết “Sông Đông êm đềm” - một bộ tiểu thuyết sử thi đồ sộ dựng lại bức tranh sinh động về cuộc sống của những người nông dân Cô - dắc, cùng những biến động xã hội và đấu tranh giai cấp sau Cách mạng Tháng Mười Nga 1917. 
I. TÌM HIỂU CHUNG: 
1. Tác giả: 
- Năm 1926, ông đã in hai tập truyện ngắn “Truyện sông Đông” và “Thảo nguyên xanh”. 
- Trong thời kì chiến tranh vệ quốc, v...
Đây, tôi tìm được cháu Vaniuska của tôi rồi... 
Bà chủ đứng nhìn nó ăn ngấu nghiến mà nước mắt ròng ròng 
... Lấy tạp dề che mặt khóc 
Tôi thấy lòng vui không lời nào tả xiết 
Bố ơi , cái áo bành tô da của bố đâu rồi ? 
Đêm nào tôi cũng chiêm bao thấy những người thân quá cố 
Ban ngày anh trấn tĩnh, nhưng ban đêm thức giấc thì gối ướt đẫm nước mắt. 
Chia tay với tác giả 
 Hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ ... 
 1. Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lốp sau chiến tranh và trước khi gặp bé Va-ni-a: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Bản thân anh chịu nhiều cay đắng: 
 + Bị thương hai lần, hai năm bị đoạ đày trong trại tù binh Đức. 
 + Sau khi thoát khỏi cảnh nô lệ tù binh, Xô-cô-lốp được biết một tin đau đớn: 
 o Vợ và hai con gái anh đã bị bom phát xít giết hại, 
 o Đứa con trai yêu quí của anh bị “một tên thiện xạ Đức” giết chết ngay ngày chiến thắng. 
 Vì độc lập và sự sống còn của nhân dân, anh đã chịu đựng những mất mát ghê gớm. 
 1. Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lốp sau chiến tranh và trước khi gặp bé Va-ni-a: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Sau chiến tranh: 
+ Anh không còn quê, không còn nhà, không còn người thân, phải sống nhờ nhà người đồng đội cũ 
 Sống trong nỗi đau khổ, thất vọng và cô đơn. 
 1. Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lốp sau chiến tranh và trước khi gặp bé Va-ni-a: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Anh tìm đến chén rượu để dịu bớt nỗi đau: Phải nói rằng tôi đã thật sự say mê cái món nguy hại ấy 
 Bị đẩy vào tình cảnh bế tắc, anh suýt rơi vào nguy cơ nghiện rượu. 
2. Cuộc gặp gỡ giữa Xô – cô – lốp và bé Va-ni- a: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Xô – cô – lốp: 
 + Qua một cuộc gặp gỡ và những câu hỏi ngẫu nhiên, anh biết được bé Va – ni – a mồ côi, cha mẹ đều đã chết dưới bom đạn chiến tranh, không còn bà con thân thích. 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
+ Cảm thương cho tình cảnh của chú bé, anh lập tức quyết định nhận bé làm con nuôi. 
 Đây là quyết định có tín... đừng làm tổn thương em bé, đừng để cho em thấy những giọt nước mắt đàn ông hiếm hoi nóng bỏng lăn trên má anh” 
 Cần phải tổ chức cuộc sống như thế nào để trẻ em được sung sướng, hạnh phúc; phải chăm sóc cho bao đứa trẻ bất hạnh vì chiến tranh. 
2. Cuộc gặp gỡ giữa Xô – cô – lốp và bé Va-ni- a: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Sô – lô – khốp là nhà văn hiện thực nghiêm khắc, ông không tô hồng cuộc sống khó khăn mà Xô-cô-lốp phải vượt qua: 
Xe anh quét nhẹ phải con bò nhưng anh bị tước bằng, bị mất việc, phải đi phiêu bạt để kiếm sống. 
3. Xô-cô-lốp đã vượt lên nỗi đau và sự cô đơn: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Thể chất anh cũng dần yếu đi: 
 + “ trái tim tôi đã suy kiệt, đã chai sạn vì đau khổ...”, 
 + “có khi tự nhiên nó nhói lên, thắt lại và giữa ban ngày mà tối tăm mặt mũi...” 
- Nỗi đau ám ảnh anh không dứt: 
 + “ hầu như đêm nào ... cũng chiêm bao thấy nhưng người thân quá cố” , 
 + đêm nào thức giấc gối “ cũng ướt đẫm nước mắt” 
3. Xô-cô-lốp đã vượt lên nỗi đau và sự cô đơn: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
 Anh đã và đang gánh chịu những nỗi đau không gì bù đắp nỗi, thời gian cũng không xoa dịu được vết thương lòng. 
 Anh đã cứng cỏi nuốt thầm giọt lệ để cho bé Va – ni – a không phải khóc. 
3. Xô-cô-lốp đã vượt lên nỗi đau và sự cô đơn: 
=> Cái nhìn nhân đạo của tác giả. 
 4. Thái độ của người kể chuyện: 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
 - Truyện được xây dựng theo lối truyện lồng trong truyện, có hai người kể là Xô – cô – lốp và tác giả. 
 Người kể phải tuân theo cách nói năng, tâm tính, giọng điệu của nhân vật Xô – cô – lốp và trực tiếp bộc lộ tâm trạng. 
 - Người kể còn trực tiếp miêu tả bối cảnh và thời gian gặp gỡ nhân vật chính, chân dung các nhân vật, những đánh giá về các nhân vật đó. 
 Tác giả không che giấu tình cảm, sự xúc động trước số phận con người. 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 
- Thái độ của người kể còn bộc lộ ở đoạn trữ tình ngoại đề cuối truyện: 
 + Trữ tình ngoại đề: là sự giãi bày cảm xúc, ấn tượng của nhà văn về những gì đã mô tả,