Chuyên đề Áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” trong dạy, học môn Tự nhiên xã hội Lớp 1, 2, 3 và Khoa học Lớp 4, 5

CHUYÊN ĐỀ 
ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP “BÀN TAY NẶN BỘT” TRONG DẠY- HỌC MÔN TNXH LỚP 1, 2, 3 
VÀ KHOA HỌC LỚP 4, 5 
	 Phương pháp BTNB là phương pháp d ạy học khoa học dựa trên cơ sở của sự tìm tòi - nghiên cứu , áp dụng cho việc dạy học các môn khoa học tự nhiên. Thực hiện phương pháp BTNB, dưới sự giúp đỡ của giáo viên , chính HS tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan sát, nghiên c ứu tài liệu hay điều tra để từ đó hình thành kiến thức cho mình . 
I. THẾ NÀO LÀ PHƯƠNG PHÁP BTNB? 
II. MỤC TIÊU CỦA PHƯƠNG PHÁP BTNB: 
 	 Phương pháp BTNB nhằm tạo nên tính tò mò, ham muốn khám phá và say mê khoa học của học sinh. Ngoài việc chú trọng đến kiến thức khoa học, phương pháp BTNB còn chú ý đến rèn luyện kĩ năng diễn đạt thông qua ngôn ngữ nói và viết cho học sinh. 
Các bước 
Nhiệm vụ của HS 
Nhiệm vụ của GV 
 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO PHƯƠNG PHÁP BTNB: 
Bước 1: 
Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề 
- Quan sát, suy nghĩ...u các ý kiến sau một thời gian tạm đủ mà HS có thể suy nghĩ 
 khẳng định lại các ý kiến về phương pháp kiểm chứng giả thuyết mà HS đề xuất. 
- GV không chỉnh sửa cho HS. 
Bước 4: Tiến hành thực nghiệm tìm tòi - nghiên cứu 
- HS kiểm chứng các giả thuyết của mình bằng một hoặc các phương pháp đã hình dung ở trên (thí nghiệm, quan sát, điều tra, nghiên cứu tài liệu). 
 tập hợp các điều kiện thí nghiệm nhằm kiểm chứng các ý tưởng nghiên cứu được đề xuất. 
Thu nhận các kết quả và ghi chép lại để trình bày 
 giúp HS phương pháp trình bày các kết quả. 
Bước 5: Kết luận và hợp thức hoá kiến thức 
HS kiểm tra lại tính hợp lý của các giả thuyết mà mình đưa ra 
* Nếu giả thuyết sai: thì quay lại bước 3. 
* Nếu giả thuyết đúng: 
Thì kết luận và ghi nhận chúng. 
 động viên HS và yêu cầu bắt đầu lại tiến trình nghiên cứu. 
giúp HS lựa chọn các lý luận và hình thành kết luận. 
 Sau khi thực hiện nghiên cứu, các câu hỏi dần dần được giải quyết, các giả thuyết dần dần được kiểm chứng tuy nhiên vẫn chưa có hệ thống hoặc chưa chính xác một cách khoa học. 
GV có trách nhiệm tóm tắt, kết luận và hệ thống lại để học sinh ghi vào vở coi như là kiến thức bài học. 
- GV khắc sâu kiến thức bằng cách đối chiếu biểu tưởng ban đầu. 
Những lưu ý khi dạy học bằng phương pháp “Bàn tay nặn bột ”: 
- Liệt kê các bài học có thể áp dụng PP BTNB theo khối lớp mình đang giảng dạy. 
- GV cần chuẩn bị trước các thí nghiệm dự kiến để có kết quả như mong muốn. 
- Vận dụng tối đa những nguyên vật liệu sẵn có, dễ kiếm trong tự nhiên; 
- Sử dụng CNTT cho bài dạy áp dụng PP BTNB đúng lúc, đúng chỗ, hợp lí. 
- Với một số thí nghiệm đơn giản, GV có thể giao việc cho HS bằng những phiếu giao việc, tự HS chuẩn bị các vật liệu cho nhóm của mình. 
* Xây dựng tiết học theo các gợi ý: 
- Mục tiêu bài học 
- Hoạt động có thể áp dụng PP BTNB 
- PP thí nghiệm sử dụng 
- Thiết bị cần có 
- Những thí nghiệm có thể thực hiện 
* Tổ chức lớp học: 
- Sắp xếp bàn ghế cho phù hợp với số HS. 
- Chi...quan hô hấp 
2 
6 
Máu và cơ quan tuần hoàn 
3 
7 
Hoạt động tuần hoàn 
4 
10 
Hoạt động bài tiết nước tiểu 
5 
12 
Cơ quan thần kinh 
6 
13,14 
Hoạt động thần kinh 
7 
40 
Thực vật 
8 
41,42 
Thân cây 
9 
43,44 
Rễ cây 
10 
45 
Lá cây 
11 
46 
Khả năng kì diệu của lá 
MODUL BÀI HỌC CÓ THỂ ÁP DỤNG PP BTNB 
3. Lớp 3: 
STT 
Bài 
Tên bài dạy 
12 
47 
Hoa 
13 
48 
Qủa 
14 
50 
Côn trùng 
15 
51 
Tôm, cua 
16 
52 
Cá 
17 
53 
Chim 
18 
58 
Mặt trời 
19 
60 
Sự chuyển động của trái đất 
20 
61 
Trái đất là 1 hành tinh trong hệ mặt trời 
21 
62 
Mặt trăng là vệ tinh của trái đất 
22 
63 
Ngày và đêm trên trái đất 
MODUL BÀI HỌC CÓ THỂ ÁP DỤNG PP BTNB 
4. Lớp 4: 
STT 
Bài 
Tên bài dạy 
1 
2,3 
Trao đổi chất ở người 
2 
20 
Nước có những tính chất gì? 
3 
21 
Ba thể của nước 
4 
22 
Mây được hình thành như thế nào? Mưa từ đâu ra? 
5 
23 
Sơ đồ vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên 
6 
27 
Một số cách làm sạch nước 
7 
30 
Làm thế nào để biết có không khí? 
8 
31 
Không khí có những tính chất gì? 
9 
32 
Không khí gồm những thành phần nào? 
10 
35 
Không khí cần cho sự cháy 
11 
36 
Không khí cần cho sự sống 
12 
37 
Tại sao có gió? 
MODUL BÀI HỌC CÓ THỂ ÁP DỤNG PP BTNB 
4. Lớp 4: 
STT 
Bài 
Tên bài dạy 
13 
41 
Âm thanh 
14 
42 
Sự lan truyền âm thanh 
15 
45 
Ánh sáng 
16 
46 
Bóng tối 
17 
47 
Ánh sáng cần cho sự sống 
18 
50,51 
Nóng lạnh và nhiệt độ 
19 
52 
Vật dẫn nhiệt và vật cách nhiệt 
20 
55,56 
Ôn tập: Vật chất và năng lượng 
21 
57 
Thực vật cần gì để sống? 
22 
60 
Nhu cầu không khí của thực vật 
23 
61 
Trao đổi chất ở thực vật 
24 
62 
Động vật cần gì để sống 
25 
64 
Trao đổi chất ở động vật 
MODUL BÀI HỌC CÓ THỂ ÁP DỤNG PP BTNB 
5. Lớp 5: 
STT 
Bài 
Tên bài dạy 
1 
29 
Thủy tinh 
2 
30 
Cao su 
3 
31 
Chất dẻo 
4 
35 
Sự chuyển thể của chất 
5 
36 
Hỗn hợp 
6 
37 
Dung dịch 
7 
38,3